Tymczasowe aresztowanie to najsurowszy środek zapobiegawczy przewidziany w polskim kodeksie postępowania karnego (k.p.k.). Jest stosowane w wyjątkowych sytuacjach, gdy inne, łagodniejsze środki, takie jak dozór policyjny czy zakaz opuszczania kraju, okazują się niewystarczające do zabezpieczenia prawidłowego przebiegu postępowania.
Decyzja o tymczasowym aresztowaniu stanowi daleko idącą ingerencję w wolność osobistą, dlatego jej stosowanie podlega ścisłym regułom, wynikającym z zasad proporcjonalności i subsydiarności. Oznacza to, że areszt może być stosowany wyłącznie wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne i gdy nie ma innych, mniej dolegliwych środków, które zapewniłyby realizację celów postępowania karnego.
Kwestie związane z czasem trwania tymczasowego aresztowania, jego podstawami prawnymi oraz prawami osób aresztowanych wyjaśnia Adwokat Piotr Sieńko z Kancelarii Adwokackiej Sieńko Pięta i Partnerzy.
Przesłanki stosowania tymczasowego aresztowania
Wszystkie środki zapobiegawcze służą zabezpieczeniu prawidłowego toku postępowania, a wyjątkowo także zapobiegnięciu popełnienia przez podejrzanego lub oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa. Mogą być stosowane wyłącznie wówczas, gdy zebrane w sprawie dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że podejrzany lub oskarżony popełnił przestępstwo. W postępowaniu przygotowawczym nie dopuszcza się stosowania środków zapobiegawczych względem osoby, wobec której nie wydano postanowienia o przedstawieniu zarzutów.
Zastosowanie tymczasowego aresztowania jest możliwe w przypadkach, gdy:
- zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się podejrzanego lub oskarżonego,
- zachodzi uzasadniona obawa, że podejrzany lub oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne,
- jest ono konieczne w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania ze względu na grożącą podejrzanemu lub oskarżonemu surową karę,
- zachodzi uzasadniona obawa, że podejrzany lub oskarżony, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub umyślnego występku, popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził.
Środek ten powinien być stosowany proporcjonalnie do wagi zarzucanych czynów oraz tylko wtedy, gdy inne środki zapobiegawcze, takie jak np. dozór Policji, poręczenie majątkowe czy zakaz opuszczania kraju, są niewystarczające.
Czas trwania tymczasowego aresztowania
Zgodnie z art. 263 k.p.k., tymczasowe aresztowanie może być stosowane na czas oznaczony, a jego długość zależy od etapu postępowania.
W postępowaniu przygotowawczym okres stosowania tymczasowego aresztowania nie może przekraczać 3 miesięcy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy zachodzą obiektywne trudności w zakończeniu postępowania, sąd może przedłużyć ten okres na dalszy czas, nieprzekraczający łącznie 12 miesięcy.
Po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu, areszt może zostać przedłużony, lecz ogólną zasadą jest, że łączny okres stosowania tego środka zapobiegawczego do chwili wydania pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji nie może przekroczyć 2 lat.
Kodeks postępowania karnego przewiduje jednak wyjątek od tej zasady. Stosowanie tymczasowego aresztowania może być przedłużone przez sąd apelacyjny, w którego okręgu prowadzi się postępowanie na wniosek sądu, przed którym sprawa się toczy, a w postępowaniu przygotowawczym na wniosek właściwego prokuratora bezpośrednio przełożonego wobec prokuratora prowadzącego lub nadzorującego śledztwo, jeżeli konieczność taka powstaje na skutek:
- zawieszenia postępowania karnego,
- czynności zmierzających do ustalenia lub potwierdzenia tożsamości podejrzanego (oskarżonego),
- wykonywania czynności dowodowych w sprawie o szczególnej zawiłości lub poza granicami kraju,
- celowego przewlekania postępowania przez podejrzanego (oskarżonego).
Rola obrońcy w postępowaniu dotyczącym tymczasowego aresztowania
Dobry prawnik pełni kluczową rolę w ochronie praw osoby tymczasowo aresztowanej. Do jego zadań należy m.in.:
- Kwestionowanie zasadności tymczasowego aresztowania
Szukam dobrego Adwokata od spraw Karnych? Obrońca może złożyć zażalenie na postanowienie o zastosowaniu lub przedłużeniu tymczasowego aresztowania, a także wnioski o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego. Profesjonalny pełnomocnik będzie dowodził, że zastosowanie mniej dolegliwych środków (np. poręczenie majątkowe, dozór Policji) jest wystarczające do zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania.
- Monitorowanie terminów
Ważnym zadaniem prawnika jest kontrola, czy tymczasowe aresztowanie nie przekracza ustawowych limitów czasu.
- Reprezentowanie w kontaktach z prokuratorem i sądem
Dobry prawnik wspiera podejrzanego (oskarżonego) na każdym etapie postępowania.
- Wsparcie psychologiczne i informacyjne
Tymczasowe aresztowanie to dla osoby podejrzanej lub oskarżonej sytuacja trudna psychicznie. Prawnik zadba nie tylko o formalnoprawne aspekty sprawy, ale także będzie informował klienta o jego prawach oraz możliwych scenariuszach dalszego postępowania.
Adwokat Piotr Sieńko
INFORMACJA O AUTORZE ARTYKUŁU
Piotr Sieńko – Adwokat Poznań (Okręgowa Rada Adwokacka w Poznaniu)
kancelaria@sienkoipartnerzy.pl
telefon kontaktowy: +48 537 230 390
Kancelaria Adwokacka Poznań – Adwokat Poznań Piotr Sieńko
Adwokat Poznań – Piotr Sieńko to doświadczony i skuteczny adwokat w Poznaniu, oferujący kompleksowe usługi prawne dla klientów indywidualnych oraz przedsiębiorców. Specjalizujemy się w szeroko pojętym prawie cywilnym, prawie karnym oraz prawie gospodarczym, dostarczając profesjonalną pomoc prawną dostosowaną do potrzeb każdego klienta. Naszym priorytetem jest rzetelne i efektywne rozwiązywanie problemów prawnych, zapewniając najwyższy standard obsługi prawnej.
Jeśli szukasz adwokata w Poznaniu, który podejdzie indywidualnie do Twojej sprawy i zadba o Twoje interesy, Kancelaria Adwokacka Sieńko Pięta i Partnerzy to właściwy wybór. Zaufaj naszemu doświadczeniu i skuteczności!
Karol Ozdoba to profesjonalny dziennikarz, skupiający się głównie na nowościach oraz informacjach ze świata polityki, biznesu, technologii oraz gospodarki. Ma nieograniczone zasoby wiedzy i ciągłe śledzenie najnowszych wydarzeń, co pozwala mu tworzyć wciągające, pouczające i ponadczasowe teksty. Ma za sobą wieloletnie doświadczenie w dziennikarstwie, czego efektem są interesujące relacje z różnych miejsc.